Choix de poèmes établi par Marc Delouze

Ces poèmes ont été traduits par Ardian Marashi ou Edmond Tupja, traductions revues par Marc Delouze

 

Sfidë femërore

O botë e deformuar
Që ke lindur
Nga një mitër e përdhunuar
Dhe një penis qorr,
Që bie erë
Egoizëm mashkulli
Dhe dobësi femre.
Unë do të të sfidoj,
Me çvirgjërinë time të shenjtë
Dhe pabesinë e seksit femëror.

DÉFI DE FEMME

Monde défiguré
né
d'un ventre violé et d'un pénis aveugle
qui sent
l'égoïsme de l'homme
et l'impuissance de la femme
je te défie
par ma défloration sacrée
et l'inconstance du sexe féminin.

Përçartje
Së pari,
Më përdhunoi babai,
I dyti, vëllai
Nëna më martoi
Me dashnorin e saj.

Në sirtar
Gjeta një thikë,
Ishte e vogël,
Por shumë e mprehtë.

Së pari,
Vrava babanë
Vëllanë të dytin,
Të tretët nënën
Dhe dashnorin e saj.

Ika me vrap
Të fshihesha në pyll,
Kudo shkelja
Lija gjurmë gjaku,
Një lukuni ujqish
M’u turrën pas.

M’u sulën përsipër
Më shqyen
Në të satën pjesë,
Pastaj u shpërndanë
Me mishrat e mi
Nëpër dhëmbë.

Një llavë e nxehtë
Si flakë ferri
Më përpiu të tërën,
Kishin shpëtuar vetëm sytë
Që munda t’i hap...

Nëna, babai, vëllai
Qanin mbi kryet e mi
Që digjej nga zjarrmia.

DÉLIRE

En premier,
c'est mon père qui m'a violée,
en second, mon frère,
ma mère m'a mariée
à son amant.

Dans ma poche
un couteau
petit
bien aiguisé.

En premier,
c'est mon père que j'ai tué,
en second, mon frère,
ma mère fut la troisième,
avec son amant.

Je me suis sauvée en courant
me cacher dans la forêt
laissant derrière moi
partout des traces de sang;
des loups
en meute sont accourus.

Ils se sont rués sur moi
d'un coup
me mettant en mille morceaux
puis se sont dispersés
tenant entre leurs crocs
des lambeaux de ma chair.

Une lave ignoble
comme venue de l'enfer
m'a engloutie aussitôt ;
seuls mes yeux me sont restés
que j'ai ouverts...

Ma mère, mon père, mon frère
étaient là, pleurant à chaudes larmes
sur ma tête brûlante de fièvre.

 

Nepërkat e zjarrta

Ti zhvishesh pa teklif
Përpara meje
Meqë dhe unë jam grua,
Por që s’kam guxim të të shoh
Përveçse me bisht të syrit.

Unë dhe ti grua
Ia dimë mirë të fshehtat
Njëra-tjetrës,
Madje dhe vendet e tendosura
Si tela kitare,
Më mirë
Se kushdo burrë qoftë.

Të ftoj mikja ime,
Shëmbëllimi im i përsosur,
Eja të kërcejmë vallen e vdekjes
Mbi kurrizin e demave...
A e ndien si ringjallen
Nepërkat e zjarrta
Brenda trupave tanë?!

Ndërsa burrat
Pasi të munden
Do të na shajnë lesbike.

VIPÈRES DE FEU

Tu te déshabilles tranquillement
devant moi
puisque je suis une femme, comme toi ;
pourtant je n'ai pas le courage
de te regarder
sinon du coin de l'œil.

Femmes toutes les deux
nous connaissons bien le secret
l'une de l'autre
et jusque ces endroits tendus
comme les cordes d'une guitare
nous les connaissons beaucoup mieux
que n'importe quel homme.

Viens, chère amie,
mon parfait moi-même,
viens jouer la danse de la mort
sur le dos des taureaux...
ne sens-tu pas renaître
dans nos corps
les vipères de feu ?

Les hommes, eux,
découragés,
nous traiteront de lesbiennes.

Monedha e florinjtë

Dashuria jonë ishte
Një monedhë e florinjtë,
Që na ra nga qielli
Prej thesarit të Zotit,
Po ajo kishte dy anë:
Njëra... çmimi i lumturisë
Tjetra mbeti e pakuptueshme
E mistershme
Si fytyra e Zotit.

LA PIÈCE D'ARGENT

Notre amour était
une pièce d'argent
tombée du ciel
tout droit du trésor de Dieu ;

mais deux faces la composaient :
l'une, le prix de l'amour,
l'autre demeurée indéchiffrable
mystérieuse
comme la face de Dieu.

Veç ujkun mos ma vrit

Kur e strukur në vetminë time
Lotët faqeve më kullojnë,
Ti më futesh në prehër e më thua:
“Mami mos qaj, e rraf babin unë!”

Kur xhamat kërcasin prej qiellit
Që shfryn e ulërin,
Ti më pushton me doçkat e vogla
E më thua: I ha bubullimat unë!”

Kur unë të pëshpëris:
“Nga ëndrrat kam frikë!”
Ti në çast thërret:
“E vras ujkun unë!”

Ah, bija ime, e vogël e mirë,
Veç ujkun mos ma vrit!

LAISSE MON LOUP TRANQUILLE

Quand, recroquevillée sur ma solitude,
mes larmes coulent sur mes joues,
tu viens t'asseoir sur mes genoux, disant :
"Ne pleure pas, maman, tu verras :
je vais te le battre, papa !"

Quand les vitres craquent sous l'orage
et que je tremble comme une petite fille,
toi, tu m'embrasses et me rassures :
"N'aie pas peur, tu sais,
je vais te les manger, les tonnerres !"

Quand je te chuchote,
la nuit, saisie par la peur :
" Chérie, les cauchemars me hantent",
tu clames haut et fort :
"Je vais te le tuer, le loup !"

Ah, gentille petite fille,
laisse mon loup tranquille !

 

Kënga e natës

A do vish të shkasim
Në qetësinë e natës
Në lumin e zi
Që të çon te shpella
Ku jeton kuçedra?

Ajo është me barrë
Dhe do pjellë
Shtatë kuçedra të vogla
Që ushqehen me flakëza dashurie
Nga shtatë gojët e mëmës.

A do vish i dashur?
Ajo na pret.
Thotë se qyteti
Do mbetet pa ujë
Po nuk hëngri një çift dashnorësh.

Askush s’po i del për zot dashurisë,
Po ti?!

LE CHANT NOCTURNE

Veux-tu que nous glissions
par cette nuit silencieuse
dans le fleuve noir
qui mène à la caverne
où vit l’Hydre ?

Le monstre, dit-on,
mettra bas
sept enfants hydres
nourris de flammes d'amour
par les sept têtes du géniteur.

Viendras-tu ?
Il nous y attend.
La ville, dit-on, sera privée d'eau
tant que le monstre n'aura pas goûté
la chair tendre d'un couple d'amants.

Nul ne serait prêt à se sacrifier par amour :
Et toi ?

I burgosuri im i përjetshëm

I burgosuri im i përjetshëm,
Në fshehtësinë
Më të thellë
Të zemrës sime
Të kam futur,
Që drita e diellit të të hyjë
Përmes syrit tim,
Zemërimi i qiellit të të trondisë
Përmes drithërimës sime,
Vërshimi i ujërave të të ripërtërijë
Përmes gjakut tim.
I burgosuri im i përjetshëm!
Unë s’dua t’ia di
Në më do
A më mallkon ti,
Veç në ndodhtë
Që trupi të më vdesë,
Je i lirë
Bashkë me shpirtin tim
Të fluturosh në qiell.

MON ÉTERNEL PRISONNIER

Au plus profond
du secret
de mon âme
je t'ai emmuré :
la lumière du soleil te verra
à travers mes yeux,
la colère du ciel t’ébranlera
à travers mes tremblements,
le déluge viendra te régénérer
à travers mon sang,
mon éternel prisonnier !
Cela m'est égal
de savoir que tu m'aimes
ou que tu me maudis,
sauf s'il arrive
que mon corps me lâche et meurt :
alors tu seras libre
d'accompagner mon âme
au ciel.

 

Hakmarrje fëmije

Kllounin prej lecke
E përqafoj fort
Ia laj faqet e pista me lot
E puth në buzët prej kadifeje të kuqe,
Ia hap krahët e i vë rreth qafës sime,
E detyroj të qëndroj mbi këmbët
Mbushur lecka e pambuk,
Po ai si një i dehur
Lëkundet andej-këtej,
Prej qafës së hollë
Koka i bie në gjoks,
Në vend të më mbajë,
Më lëshohet në këmbë.
Unë fëmija i zemëruar
Ia shkul fijet e flokëve një nga një,
Ia tërheq krahët anash me forcë,
Prej trupit këmbët ia gris,
Nga barku i nxjerr gjithçka ka brenda,
S’ngopem e s’ngopem së bëri çika
Viktimën – plaçkë...
Kur lodhem,
E kundroj me duart në mes, fitimtar.
“Guxo, mos më duaj prap!”

A të kam thënë ndonjëherë A të kam thënë ndonjëherë
Se dua të vdes në pranverë Bashkë me ty, Përkundur në një shtratlisharës Varur në degën e një lisi plak, Kur të mos kemi më fuqi për të vrapuar,
Kur të mos kemi më fuqi për të vallëzuar,
Kur të mos kemi më fuqi për aventura
Kur të mos mundim më ta bëjmë, Vetëm dielli do të na i ngrohë fytyrat Puthitur nga frymë e njëri-tjetrit... Unë e kam provuar njëherë Te kasollja në mal,
Sapo kishte shkrirë dëbora
Dhe pemët i kishin zënë ethet e pranverës;
Vdekja kishte shije eksituese
Të athët, si fryti ende i papjekur
(Apo më mirë t'i lemë krahasimet romantike)
Si seksi yt.

NE T'AI-JE JAMAIS DIT ?

Ne t'ai-je jamais dit
que je voudrais mourir au printemps,
mourir ensemble,
côte-à-côte bercés dans un lit suspendu
aux branches d'un vieux chêne,
quand nous n'aurons plus la force
de courir,
quand nous n'aurons plus la force
de partir à l'aventure
quand nous n'aurons plus la force
de danser,
quand nous ne pourrons plus le faire...
Seul le soleil prendra soin de nos visages
collés sous notre inspiration en parfait accord...
J’ai déjà essayé une fois, tu sais,
dans la cabane au flanc de la montagne :
la neige venait juste de fondre
et les arbres étaient pris dans l'émoi du printemps ;
la mort avait un goût excitant,
acide, comme un fruit vert...
ou plutôt, fi de ces comparaisons romantiques :
comme ton sexe.

Mos iu beso syve

Kur të më kenë shtrirë
Në arkovolin tim të kristaltë
Dhe një kortezh i veshur me të bardha
Të më vendosë mbi një re të bardhë,

Mos iu beso syve
Nëse gjithcka të duket e zezë.

N'Y CROIS PAS

Quand on m'aura placée
dans mon cercueil de cristal
et qu'un cortège tout de blanc vêtu
m'aura couchée sur un nuage blanc

n'y crois pas
quand tes yeux te renverront tout au noir.

 

Fat i mishtë Fëmija im

Ka eshtra ende të brishta Mish të njomë ngjyrë rozë Të butë si një lepurush Apo një qengj sytrishtuar Para hanxharit të kasapit. Ditën
Fati i mishtë i bijës sime Iu shpëton për qime
Makinave
Me shpejtësi skëterre,
Fati i saj është i varur
Në fill të perit
Si fati i mackës
Që ajo e deshi aq shumë,
Por dikush
Ia përplasi në tokë.
Natën
Përpiqem ta çoj Në livadhe përrallash, Ku të keqen gjithnjë e mund e mira
Dhe princi i kaltër
Martohet me vajzën e varfër,
Por tek e dremit gjumi
Ajo gjithnjë më pyet:
- Mami, 
Pse ma vranë mackën?

DESTIN DE CHAIR

Ma fille
a des os tout fragiles,
une chair fraîche et rose
tendre comme un lapin
ou comme un agneau hébété
par le couteau du boucher.
Chaque jour
le destin de chair de ma fille
échappe de justesse
aux voitures
qui foncent de toutes part ;
son destin tient
à un fil,
comme celui de son petit chat
qu'elle avait tant aimé,
avant de le voir
écrasé.
Chaque nuit
j'essaie de l’emmener
dans des prairies de contes
où le bien triomphe du mal
où le prince charmant
épouse la pauvre fillette;
mais, au moment de s'endormir,
chaque fois elle m’interroge :
- Dis, maman,
Pourquoi ont-ils tué mon chat ?

Familja ime

Familja ime
Ishte (vargu i parë)
Im atë, ime më, ime motër dhe unë
Është (vargu i dytë)
Im shoq, ime bijë dhe unë
Do të jetë (vargu i tretë)
Im shoq dhe unë
Do të mbetet (vargu i katërt)
Im shoq ose unë
Dhe vargu i fundit
Askush

Ishte (vargu i parë)
Do të thotë ime bijë

MA FAMILLE

Ma famille :
c'était (premier vers)
papa, maman, ma sœur et moi ;
c'est (deuxième vers)
mon mari, ma fille et moi ;
ce sera (troisième vers)
mon mari et moi ;
il restera (quatrième vers)
mon mari ou moi ;
et (dernier vers)
plus personne.

C'était (premier vers)
...dira ma fille.

Kurora

Kurora me gjemba
Mbet përjetësisht
Mbi kryet e Krishtit.

Kurora e lavdisë
Shëtit kokë pas koke
Te mëkatarët.

LA COURONNE

La couronne d'épines
restée pour l'éternité
sur la tête du Christ ;

la couronne de gloire
siège à tour de rôle
sur des têtes sataniques.

 

Poèmes traduits de l'albanais par Edmond Tupja

E dashura e babait

E dashura e babait na zbukuroi jetën
Vetëm unë e ndiej këtë të fshehtë,
Me nënën ai s’ka qenë kurrë më i dashur
Dhe aq i gatshëm në punët e shtëpisë,
Mua më ngacmon shpesh për të dashurin
Syrin ma shkel, ndihemi miq,
Veç vëllai grindet ndonjëherë,
Kur me xhupin e tij babai del.
E dashura e babait na zbukuroi shtëpinë,
Por pse ta fsheh, më mundon një frikë.

La maîtresse de papa

La maîtresse de papa nous a rendu la vie agréable,
Je suis la seule à connaître ce secret,
Papa n’a jamais été aussi gentil avec maman,
Aussi prêt à la seconder dans les travaux ménagers,
Il me taquine souvent en faisant allusion à mon petit ami,
Il cligne de l’œil, nous sommes complices,
Seul mon frère rouspète parfois
Quand papa lui emprunte sa vareuse pour sortir.
La maîtresse de papa a mis la joie dans la maison,
Mais, pourquoi le taire, j’ai toujours peur.

 

Keni për të parë

Ju kam thënë
Unë do ta ndryshoj botën
Hipur mbi biçikletën time
Të kaltër
Që ecën me energjinë
E muskujve të mi.
Ju kam thënë,
Por babai ka qeshur
Edhe mamaja,
Më tepër im shoq,
Vajza tallet me minifundin tim,
Ndërsa miqtë e mi
Ngrenë dolli
Për marrëzitë e mia.
Unë do ta ndryshoj botën
Keni për të parë!
Zoti më ruajtë
Veç nga skleroza
Sa për rrezikun
Atë e kam veshur
Drejt e në trup
Si një jelek antiplumb.

Vous verrez bien

Je vous l’ai dit,
Je changerai le monde
A califourchon sur mon vélo
Bleu
Qui avance grâce à la force
De mes muscles.
Je vous l’ai dit,
Mais mon père a ri,
Maman aussi,
Mon mari encore plus,
Ma fille, elle, se moque
De ma minijupe,
Alors que mes amis
Boivent
A mes folies.
Je changerai le monde,
Vous verrez bien,
Pourvu que Dieu me protège
De la sclérose,
Quant au danger,
Je le porte à même le corps
Comme un gilet pare-balles.

Burrat me kostume të zeza

1.

Ata ishin dhjetë burra Me kostume të zeza
Kravata të zeza
Këmisha të bardha,
Pothuaj të ngjashëm si binjakë
Rreshtuar njëri pas tjetrit
Në perspektivë
Iu zvogëlohej shtati,
Rendnin me sëpata në duar
Pas një gruaje
Me flokë deri te thembrat
Të gjatë.
I pari
E goditi në qafë
Ia tërhoqi flokët fort
Koka e gruas
Kaloi dorë më dorë
Derisa u zvogëlua
Në një pikë të zezë
Në perspektivë.

2.
Që prej asaj ëndrre
Dora më mbeti në qafë,
Tmerrohem prej burrave
Me kostume të zeza,
I shmangem fqinjit kasap
Që për reklamën
E mishit të freskët
Var çdo mëngjes në çengela
Qingja qafëtherrur,
Jo më larg se dje
Njerëzit e shtëpisë
Më çuan te një mjek psikiatër
Pasi së fundi
Godita me çekiç
Ekranin e televizorit.

Les hommes en costume noir

1.
Ils étaient dix hommes
En costume noir,
Cravate noire,
Chemise blanche,
Qui se ressemblaient presque comme des gouttes d’eau,
En file indienne,
Leur taille diminuant progressivement
Par l’effet de la perspective ;
Ils couraient, une hache à la main,
Derrière une femme
Aux cheveux longs
Qui lui tombaient sur ses talons.
Le premier
L’a frappée sur la nuque,
Puis, l’a saisie par les cheveux ;
La tête coupée
Est passée de main en main
Rapetissant
Jusqu’à n’être plus
Qu’un point noir
Par l’effet de la perspective.

2.
Depuis ce rêve,
Je porte sans cesse la main à mon cou,
J’ai horreur des hommes
En costume noir,
J’évite mon voisin, le boucher,
Qui  chaque matin accroche
Dans sa vitrine des agneaux égorgés
Afin de prouver qu’il ne vend
Que de la viande fraîche.
Pas plus tard qu’hier,
Les miens m’ont menée chez le psychiatre
Car j’avais fini par donner
Un coup de marteau
Contre l’écran de mon téléviseur.

 

Gjarpërinjtë Mos më frikëso Me gjarpërinjtë e tu

Të seksit mashkull,
Unë e kam fshehur një flaut,
Melodia e tij
Do t'i bëjë ata
Të vallëzojnë rreth meje.

Mos më frikëso
Me gjarpërinjtë e tu
Të seksit femër,
Unë e kam ruajtur
Gjithnjë për vete
Një shteg sekret
Të shpëtoj prej tyre.

Les serpents

Ne me fais pas peur
Avec tes serpents
De sexe masculin,
Moi, j’ai caché une flûte
Quelque part, sa mélodie
Les fera danser autour de moi.

Ne me fais pas peur
Avec tes serpents
De sexe féminin
Moi, j’ai gardé
Par devers moi
Un sentier secret
Par où leur échapper.

Qefini

Kur më mungon ti
Pështillem me çarçafë
Të bardhë
Që nata mos më duket aq e zezë

Të nesërmen
Më zihet fryma

Le suaire

Quand tu n’es pas là
Je m’enroule dans un drap
Blanc
Pour que la nuit
Soit moins noire

Le lendemain
J’ai du mal à respirer.

 

Kur shembet miti i besueshmërisë

Kur shembet
Miti i besueshmërisë,
Toka dridhet më shumë
Se nga tërmetet,
Por bien vetëm
Tavanet.

Ani!
Mund të shohësh përsëri qiej.

Quand s’écroule
Le mythe de la confiance

Quand s’écroule
Le mythe de la confiance,
La terre tremble pire
Que sous l’effet d’un séisme,
Mais seuls tombent
Les plafonds.
Qu’importe ! on peut ainsi
A nouveau
Regarder les cieux.