La chanson du petit nageur

Ses pieds s'agrippent au ciment
Sa respiration immense
Appel à la durée
Qui s'organise le long de ses vertèbres
Le petit assemblage d'os à présent se contracte
Immobile un peu comme un lézard.
(On le croirait là depuis toujours
Et d'un coup disparu
L'œil ne peut s'en rassasier)
Et là soudain il tombe
Droit comme un ange
D'ailleurs les oiseaux eux-mêmes se jettent dans le ciel
S'envoler c'est tomber

En tombant il porte une montre-fleur
Tenue par une ficelle
Il porte un collier d'oranges amères
Souvent il teste la résistance
Des choses qu'il troue d'un coup de canif
Et le voilà aiguille trouant le vent
Une intervention de ce type est un acte :
  de séparation
  de profanation
  d'exploration
  de connexion
  de métamorphose
  Ne s'achève jamais
  Ne s'ouvre pas ce qui n'a pas d'intérieur

En tombant il emporte avec lui
La brûlure à la main
Au milieu de la paume
Qui vient d'un insecte noir
La douleur est une chose ailée
La douleur est un visiteur du futur
Il a traversé la carte muette de la main
L'a lue minutieusement
Pleurant debout
La main ouverte
Qu'il montrait au désert
Il était tout entier le sujet d'une chose
que faute d'un terme plus précis
nous appellerons : toucher.

Et en tombant il emporte avec lui
Les yeux des animaux.
Et les chevaux invisibles
Les chevauchent et les aiment chaque jour
Les étreignent les caressent
Pour ce qu'ils sont :
Deux pierres froides recouvertes de mousse.
Là pour la première fois il éprouvera le vertige de la matière
Le gouffre n'est pas le noir du vide mais l'impénétrable.

Et en tombant pour finir le bout de ses doigts
Atteindra l'eau
Puis il s'enfoncera d'un coup
Sans pouvoir saisir la limite
Et les yeux fermés
Il verra par chaque pore de sa peau
Intrus dans un monde étranger
Parfaitement fasciné
Il aura peur
Voudra rester là-bas toujours
Voudra faire que cela dure
Émergera vaincu à la lumière
Essaiera encore
Sans l'avoir espéré il revivra tout
Sera vaincu
Essaiera encore
Et mordra le tissu de la phrase :
«It's never enough»
Et dansera.

extrait de Le livre de la terre
[Melani ed, 2011]

Poèmes traduits du grec par Michel Volkovitch

Το τραγούδι του μικρού κολυμβητή

Τα πόδια του γατζώνονται στο τσιμέντο
Η αναπνοή του είναι τεράστια
Eπίκληση για διάρκεια
που οργανώνεται κατά μήκος των σπονδύλων του.
Τώρα η μικρή κατασκευή από κόκκαλα μαζεύεται
Η ακινησία του έχει κάτι από σαύρα.
(Σα νά’ταν από πάντα εκεί
Κι ακαριαία άφαντη
Το βλέμμα δεν μπορεί να τη χορτάσει)
Και τώρα ξαφνικά πέφτει
Όρθιος σαν άγγελος
Άλλωστε και τα πουλιά ρίχνονται στον ουρανό
Κάθε πτήση είναι πτώση

Πέφτοντας φοράει ρολόι από λουλούδι
Περασμένο σε σπάγγο
Φοράει κολλιέ από νεράντζια.
Τρυπάει συχνά τα πράγματα
Δοκιμάζει την αντοχή τους μ’ένα σουγιά
Τώρα ο ίδιος μια βελόνα τρυπάει τον άνεμο
Η επέμβαση αυτού του τύπου είναι μια πράξη:
Διαχωρισμού
Βεβήλωσης
Εξερεύνησης
Σύνδεσης
Μεταμόρφωσης
Δεν τελειώνει ποτέ
Δεν ανοίγει αυτό που δεν έχει μέσα

Πέφτοντας παίρνει μαζί του
Το κάψιμο στο χέρι
Στο κέντρο της παλάμης
Από ένα μαύρο έντομο.
Ο πόνος είναι ένας επισκέπτης απ’το μέλλον
Διέσχισε τον άγραφο χάρτη του χεριού
Τον διάβασε εξονυχιστικά.
Κλαίγοντας όρθιος
Με το χέρι ανοιχτό
Δείχνοντάς το στην ερημιά
Ολόκληρος ήταν υποκείμενο ενός πράγματος που
Ελλείψει ακριβέστερου όρου
Θα ονομάσουμε: αφή.

Και πέφτοντας παίρνει μαζί του
Τα μάτια των ζώων.
Και τα αόρατα άλογα
Κάθε μέρα τα ιππεύουν και τ’αγαπούν
Τα σφίγγουν και τα χαιδεύουν
Γι’αυτό που είναι:
Δυο κρύες πέτρες καλυμένες με βρύα.
Εκεί θα δοκιμάσει για πρώτη φορά τον ίλλιγγο της ύλης
Ότι άβυσσος δεν είναι το μαύρο κενό αλλά το αδιαπέραστο.

Και πέφτοντας τέλος οι άκρες των δακτύλων του
Θ’αγγίξουν το νερό
Και μετά ο ίδιος θα βυθιστεί μεμιάς
Χωρίς να προλάβει ν’αρπάξει το όριο
Και με μάτια κλειστά
Θα βλέπει με κάθε πόρο του σώματός του
Θα είναι απρόσκλητος σ’ένα ξένο κόσμο
Τέλεια γοητευμένος
Θα είναι φοβισμένος
Θα θέλει να μείνει εκεί για πάντα
Θα θέλει να το κάνει να διαρκέσει
Θα βγει στο φως νικημένος
Θα δοκιμάσει ξανά.
Κι αυτό ανέλπιστα θα το ξαναζήσει κάποτε
Θα είναι νικημένος
Θα δοκιμάσει ξανά
Και θα δαγκώσει τον ιστό της πρότασης:
“It’s never enough”
Και θα χορέψει.