Ces poèmes ont été traduits par Ardian Marashi ou Edmond Tup­ja, tra­duc­tions revues par Marc Delouze

 

Sfidë femërore

O botë e deformuar
Që ke lindur
Nga një mitër e përdhunuar
Dhe një penis qorr,
Që bie erë
Egoizëm mashkulli
Dhe dobësi femre.
Unë do të të sfidoj,
Me çvirgjërinë time të shenjtë
Dhe pabesinë e sek­sit femëror.

DÉFI DE FEMME

Monde défiguré

d’un ven­tre vio­lé et d’un pénis aveugle
qui sent
l’é­goïsme de l’homme
et l’im­puis­sance de la femme
je te défie
par ma déflo­ration sacrée
et l’in­con­stance du sexe féminin.

Përçart­je
Së pari,
Më përd­hunoi babai,
I dyti, vëllai
Nëna më martoi
Me dash­norin e saj.

Në sir­tar
Gje­ta një thikë,
Ishte e vogël,
Por shumë e mprehtë.

Së pari,
Vra­va babanë
Vël­lanë të dytin,
Të tretët nënën
Dhe dash­norin e saj.

Ika me vrap
Të fshi­he­sha në pyll,
Kudo shkelja
Lija gjur­më gjaku,
Një luku­ni ujqish
M’u tur­rën pas.

M’u sulën përsipër
Më shqyen
Në të satën pjesë,
Pas­taj u shpërndanë
Me mishrat e mi
Nëpër dhëmbë.

Një llavë e nxehtë
Si flakë ferri
Më për­piu të tërën,
Kishin shpë­tu­ar vetëm sytë
Që mun­da t’i hap…

Nëna, babai, vëllai
Qanin mbi kryet e mi
Që dig­jej nga zjarrmia.

DÉLIRE

En premier,
c’est mon père qui m’a violée,
en sec­ond, mon frère,
ma mère m’a mariée
à son amant.

Dans ma poche
un couteau
petit
bien aiguisé.

En pre­mier,
c’est mon père que j’ai tué,
en sec­ond, mon frère,
ma mère fut la troisième,
avec son amant.

Je me suis sauvée en courant
me cacher dans la forêt
lais­sant der­rière moi
partout des traces de sang;
des loups
en meute sont accourus.

Ils se sont rués sur moi
d’un coup
me met­tant en mille morceaux
puis se sont dispersés
ten­ant entre leurs crocs
des lam­beaux de ma chair.

Une lave ignoble
comme venue de l’enfer
m’a engloutie aussitôt ;
seuls mes yeux me sont restés
que j’ai ouverts…

Ma mère, mon père, mon frère
étaient là, pleu­rant à chaudes larmes
sur ma tête brûlante de fièvre.

 

Nepërkat e zjarrta

Ti zhvishesh pa teklif
Për­para meje
Meqë dhe unë jam grua,
Por që s’kam gux­im të të shoh
Përveçse me bisht të syrit.

Unë dhe ti grua
Ia dimë mirë të fshehtat
Njëra-tjetrës,
Mad­je dhe vendet e tendosura
Si tela kitare,
Më mirë
Se kush­do bur­rë qoftë.

Të ftoj mik­ja ime,
Shëm­bël­li­mi im i përsosur,
Eja të kërce­jmë vallen e vdekjes
Mbi kur­rizin e demave…
A e ndi­en si ringjallen
Nepërkat e zjarrta
Bren­da tru­pave tanë?!

Ndër­sa burrat
Pasi të munden
Do të na sha­jnë lesbike.

VIPÈRES DE FEU

Tu te désha­billes tranquillement
devant moi
puisque je suis une femme, comme toi ;
pour­tant je n’ai pas le courage
de te regarder
sinon du coin de l’œil.

Femmes toutes les deux
nous con­nais­sons bien le secret
l’une de l’autre
et jusque ces endroits tendus
comme les cordes d’une guitare
nous les con­nais­sons beau­coup mieux
que n’im­porte quel homme.

Viens, chère amie,
mon par­fait moi-même,
viens jouer la danse de la mort
sur le dos des taureaux…
ne sens-tu pas renaître
dans nos corps
les vipères de feu ?

Les hommes, eux,
découragés,
nous traiteront de lesbiennes.

Mon­ed­ha e florinjtë

Dashuria jonë ishte
Një mon­ed­hë e florinjtë,
Që na ra nga qielli
Prej the­sar­it të Zotit,
Po ajo kishte dy anë:
Njëra… çmi­mi i lumturisë
Tje­tra mbeti e pakuptueshme
E mistershme
Si fytyra e Zotit.

LA PIÈCE D’ARGENT

Notre amour était
une pièce d’argent
tombée du ciel
tout droit du tré­sor de Dieu ;

mais deux faces la composaient :
l’une, le prix de l’amour,
l’autre demeurée indéchiffrable
mystérieuse
comme la face de Dieu.

Veç ujkun mos ma vrit

Kur e strukur në vet­minë time
Lotët faqeve më kullojnë,
Ti më futesh në pre­hër e më thua:
“Mami mos qaj, e rraf babin unë!”

Kur xhamat kër­casin prej qiellit
Që shfryn e ulërin,
Ti më push­ton me doçkat e vogla
E më thua: I ha bubul­li­mat unë!”

Kur unë të pëshpëris:
“Nga ëndr­rat kam frikë!”
Ti në çast thërret:
“E vras ujkun unë!”

Ah, bija ime, e vogël e mirë,
Veç ujkun mos ma vrit!

LAISSE MON LOUP TRANQUILLE

Quand, recro­quevil­lée sur ma solitude,
mes larmes coulent sur mes joues,
tu viens t’asseoir sur mes genoux, disant :
“Ne pleure pas, maman, tu verras :
je vais te le bat­tre, papa !”

Quand les vit­res craque­nt sous l’orage
et que je trem­ble comme une petite fille,
toi, tu m’embrasses et me rassures :
“N’aie pas peur, tu sais,
je vais te les manger, les tonnerres !”

Quand je te chuchote,
la nuit, saisie par la peur :
” Chérie, les cauchemars me hantent”,
tu clames haut et fort :
“Je vais te le tuer, le loup !”

Ah, gen­tille petite fille,
laisse mon loup tranquille !

 

Kën­ga e natës

A do vish të shkasim
Në qetës­inë e natës
Në lumin e zi
Që të çon te shpella
Ku jeton kuçedra?

Ajo është me barrë
Dhe do pjellë
Shtatë kuçe­dra të vogla
Që ushqe­hen me flakëza dashurie
Nga shtatë gojët e mëmës.

A do vish i dashur?
Ajo na pret.
Thotë se qyteti
Do mbetet pa ujë
Po nuk hën­gri një çift dashnorësh.

Askush s’po i del për zot dashurisë,
Po ti?!

LE CHANT NOCTURNE

Veux-tu que nous glissions
par cette nuit silencieuse
dans le fleuve noir
qui mène à la caverne
où vit l’Hydre ?

Le mon­stre, dit-on,
met­tra bas
sept enfants hydres
nour­ris de flammes d’amour
par les sept têtes du géniteur.

Vien­dras-tu ?
Il nous y attend.
La ville, dit-on, sera privée d’eau
tant que le mon­stre n’au­ra pas goûté
la chair ten­dre d’un cou­ple d’amants.

Nul ne serait prêt à se sac­ri­fi­er par amour :
Et toi ?

I bur­go­suri im i përjetshëm

I bur­go­suri im i përjetshëm,
Në fshehtësinë
Më të thellë
Të zem­rës sime
Të kam futur,
Që dri­ta e diel­lit të të hyjë
Përmes syrit tim,
Zemëri­mi i qiel­lit të të trondisë
Përmes drithërimës sime,
Vër­shi­mi i ujërave të të ripërtërijë
Përmes gjakut tim.
I bur­go­suri im i përjetshëm!
Unë s’dua t’ia di
Në më do
A më mal­lkon ti,
Veç në ndodhtë
Që trupi të më vdesë,
Je i lirë
Bashkë me shpirtin tim
Të flu­tur­osh në qiell.

MON ÉTERNEL PRISONNIER

Au plus profond
du secret
de mon âme
je t’ai emmuré :
la lumière du soleil te verra
à tra­vers mes yeux,
la colère du ciel t’ébranlera
à tra­vers mes tremblements,
le déluge vien­dra te régénérer
à tra­vers mon sang,
mon éter­nel prisonnier !
Cela m’est égal
de savoir que tu m’aimes
ou que tu me maudis,
sauf s’il arrive
que mon corps me lâche et meurt :
alors tu seras libre
d’ac­com­pa­g­n­er mon âme
au ciel.

 

Hak­mar­rje fëmije

Kllounin prej lecke
E përqafoj fort
Ia laj faqet e pista me lot
E puth në buzët prej kad­ife­je të kuqe,
Ia hap krahët e i vë rreth qafës sime,
E dety­roj të qën­droj mbi këmbët
Mbushur lec­ka e pambuk,
Po ai si një i dehur
Lëkun­det andej-këtej,
Prej qafës së hollë
Koka i bie në gjoks,
Në vend të më mbajë,
Më lëshohet në këmbë.
Unë fëmi­ja i zemëruar
Ia shkul fijet e flokëve një nga një,
Ia tërheq krahët anash me forcë,
Prej trupit këm­bët ia gris,
Nga barku i nxjerr gjithç­ka ka brenda,
S’ngopem e s’ngopem së bëri çika
Vik­timën – plaçkë…
Kur lodhem,
E kun­droj me duart në mes, fitimtar.
“Guxo, mos më duaj prap!”

A të kam thënë ndon­jëherë A të kam thënë ndonjëherë
Se dua të vdes në pran­verë Bashkë me ty, Përkun­dur në një shtratlisharës Varur në degën e një lisi plak, Kur të mos kemi më fuqi për të vrapuar,
Kur të mos kemi më fuqi për të vallëzuar,
Kur të mos kemi më fuqi për aventura
Kur të mos mundim më ta bëjmë, Vetëm diel­li do të na i ngro­hë fytyrat Puthi­tur nga frymë e njëri-tjetrit… Unë e kam provuar njëherë Te kasoll­ja në mal,
Sapo kishte shkrirë dëbora
Dhe pemët i kishin zënë ethet e pranverës;
Vdek­ja kishte shi­je eksituese
Të athët, si fry­ti ende i papjekur
(Apo më mirë t’i lemë kra­hasimet romantike)
Si sek­si yt.

NE T’AI-JE JAMAIS DIT ?

Ne t’ai-je jamais dit
que je voudrais mourir au printemps,
mourir ensemble,
côte-à-côte bercés dans un lit suspendu
aux branch­es d’un vieux chêne,
quand nous n’au­rons plus la force
de courir,
quand nous n’au­rons plus la force
de par­tir à l’aventure
quand nous n’au­rons plus la force
de danser,
quand nous ne pour­rons plus le faire…
Seul le soleil pren­dra soin de nos visages
col­lés sous notre inspi­ra­tion en par­fait accord…
J’ai déjà essayé une fois, tu sais,
dans la cabane au flanc de la montagne :
la neige venait juste de fondre
et les arbres étaient pris dans l’é­moi du printemps ;
la mort avait un goût excitant,
acide, comme un fruit vert…
ou plutôt, fi de ces com­para­isons romantiques :
comme ton sexe.

Mos iu beso syve

Kur të më kenë shtrirë
Në arko­volin tim të kristaltë
Dhe një kor­te­zh i veshur me të bardha
Të më ven­dosë mbi një re të bardhë,

Mos iu beso syve
Nëse gjithc­ka të duket e zezë.

N’Y CROIS PAS

Quand on m’au­ra placée
dans mon cer­cueil de cristal
et qu’un cortège tout de blanc vêtu
m’au­ra couchée sur un nuage blanc

n’y crois pas
quand tes yeux te ren­ver­ront tout au noir.

 

Fat i mishtë Fëmi­ja im

Ka esh­tra ende të brish­ta Mish të njomë ngjyrë rozë Të butë si një lep­u­rush Apo një qengj sytr­ish­tu­ar Para hanx­har­it të kas­apit. Ditën
Fati i mishtë i bijës sime Iu shpë­ton për qime
Makinave
Me shpe­jtësi skëterre,
Fati i saj është i varur
Në fill të perit
Si fati i mackës
Që ajo e deshi aq shumë,
Por dikush
Ia për­plasi në tokë.
Natën
Për­piqem ta çoj Në livad­he për­ral­lash, Ku të keqen gjith­n­jë e mund e mira
Dhe prin­ci i kaltër
Mar­to­het me vajzën e varfër,
Por tek e dremit gjumi
Ajo gjith­n­jë më pyet:
— Mami, 
Pse ma vranë mackën?

DESTIN DE CHAIR

Ma fille
a des os tout fragiles,
une chair fraîche et rose
ten­dre comme un lapin
ou comme un agneau hébété
par le couteau du boucher.
Chaque jour
le des­tin de chair de ma fille
échappe de justesse
aux voitures
qui fon­cent de toutes part ;
son des­tin tient
à un fil,
comme celui de son petit chat
qu’elle avait tant aimé,
avant de le voir
écrasé.
Chaque nuit
j’es­saie de l’emmener
dans des prairies de contes
où le bien tri­om­phe du mal
où le prince charmant
épouse la pau­vre fillette;
mais, au moment de s’endormir,
chaque fois elle m’interroge :
— Dis, maman,
Pourquoi ont-ils tué mon chat ?

Famil­ja ime

Famil­ja ime
Ishte (var­gu i parë)
Im atë, ime më, ime motër dhe unë
Është (var­gu i dytë)
Im shoq, ime bijë dhe unë
Do të jetë (var­gu i tretë)
Im shoq dhe unë
Do të mbetet (var­gu i katërt)
Im shoq ose unë
Dhe var­gu i fundit
Askush

Ishte (var­gu i parë)
Do të thotë ime bijë

MA FAMILLE

Ma famille :
c’é­tait (pre­mier vers)
papa, maman, ma sœur et moi ;
c’est (deux­ième vers)
mon mari, ma fille et moi ;
ce sera (troisième vers)
mon mari et moi ;
il restera (qua­trième vers)
mon mari ou moi ;
et (dernier vers)
plus personne.

C’é­tait (pre­mier vers)
…dira ma fille.

Kuro­ra

Kuro­ra me gjemba
Mbet përjetësisht
Mbi kryet e Krishtit.

Kuro­ra e lavdisë
Shëtit kokë pas koke
Te mëkatarët.

LA COURONNE

La couronne d’épines
restée pour l’éternité
sur la tête du Christ ;

la couronne de gloire
siège à tour de rôle
sur des têtes sataniques.

 

Poèmes traduits de l’al­banais par Edmond Tupja

E dashu­ra e babait

E dashu­ra e babait na zbukuroi jetën
Vetëm unë e ndiej këtë të fshehtë,
Me nënën ai s’ka qenë kur­rë më i dashur
Dhe aq i gat­shëm në punët e shtëpisë,
Mua më ngac­mon shpesh për të dashurin
Syrin ma shkel, ndi­he­mi miq,
Veç vël­lai grindet ndonjëherë,
Kur me xhupin e tij babai del.
E dashu­ra e babait na zbukuroi shtëpinë,
Por pse ta fsheh, më mundon një frikë.

La maîtresse de papa

La maîtresse de papa nous a ren­du la vie agréable,
Je suis la seule à con­naître ce secret,
Papa n’a jamais été aus­si gen­til avec maman,
Aus­si prêt à la sec­on­der dans les travaux ménagers,
Il me taquine sou­vent en faisant allu­sion à mon petit ami,
Il cligne de l’œil, nous sommes complices,
Seul mon frère rous­pète parfois
Quand papa lui emprunte sa vareuse pour sortir.
La maîtresse de papa a mis la joie dans la maison,
Mais, pourquoi le taire, j’ai tou­jours peur.

 

Keni për të parë

Ju kam thënë
Unë do ta ndryshoj botën
Hipur mbi biçik­letën time
Të kaltër
Që ecën me energjinë
E musku­jve të mi.
Ju kam thënë,
Por babai ka qeshur
Edhe mamaja,
Më tepër im shoq,
Vajza tal­let me mini­fundin tim,
Ndër­sa miqtë e mi
Ngrenë dolli
Për mar­rëz­itë e mia.
Unë do ta ndryshoj botën
Keni për të parë!
Zoti më ruajtë
Veç nga skleroza
Sa për rrezikun
Atë e kam veshur
Drejt e në trup
Si një jelek antiplumb.

Vous ver­rez bien

Je vous l’ai dit,
Je chang­erai le monde
A cal­i­four­chon sur mon vélo
Bleu
Qui avance grâce à la force
De mes muscles.
Je vous l’ai dit,
Mais mon père a ri,
Maman aussi,
Mon mari encore plus,
Ma fille, elle, se moque
De ma minijupe,
Alors que mes amis
Boivent
A mes folies.
Je chang­erai le monde,
Vous ver­rez bien,
Pourvu que Dieu me protège
De la sclérose,
Quant au danger,
Je le porte à même le corps
Comme un gilet pare-balles.

Bur­rat me kos­tume të zeza

1.

Ata ishin dhjetë bur­ra Me kos­tume të zeza
Kra­va­ta të zeza
Këmisha të bardha,
Pothuaj të ngjashëm si binjakë
Rresh­tu­ar njëri pas tjetrit
Në perspektivë
Iu zvogëlo­hej shtati,
Rend­nin me sëpa­ta në duar
Pas një gruaje
Me flokë deri te thembrat
Të gjatë.
I pari
E godi­ti në qafë
Ia tërho­qi flokët fort
Koka e gruas
Kaloi dorë më dorë
Derisa u zvogëlua
Në një pikë të zezë
Në perspektivë.

2.
Që prej asaj ëndrre
Dora më mbeti në qafë,
Tmer­ro­hem prej burrave
Me kos­tume të zeza,
I shmangem fqin­jit kasap
Që për reklamën
E mishit të freskët
Var çdo mëng­jes në çengela
Qing­ja qafëtherrur,
Jo më larg se dje
Njerëz­it e shtëpisë
Më çuan te një mjek psikiatër
Pasi së fundi
Godi­ta me çekiç
Ekranin e televizorit.

Les hommes en cos­tume noir

1.
Ils étaient dix hommes
En cos­tume noir,
Cra­vate noire,
Chemise blanche,
Qui se ressem­blaient presque comme des gouttes d’eau,
En file indienne,
Leur taille dimin­u­ant progressivement
Par l’effet de la perspective ;
Ils couraient, une hache à la main,
Der­rière une femme
Aux cheveux longs
Qui lui tombaient sur ses talons.
Le premier
L’a frap­pée sur la nuque,
Puis, l’a saisie par les cheveux ;
La tête coupée
Est passée de main en main
Rapetissant
Jusqu’à n’être plus
Qu’un point noir
Par l’effet de la perspective.

2.
Depuis ce rêve,
Je porte sans cesse la main à mon cou,
J’ai hor­reur des hommes
En cos­tume noir,
J’évite mon voisin, le boucher,
Qui  chaque matin accroche
Dans sa vit­rine des agneaux égorgés
Afin de prou­ver qu’il ne vend
Que de la viande fraîche.
Pas plus tard qu’hier,
Les miens m’ont menée chez le psychiatre
Car j’avais fini par donner
Un coup de marteau
Con­tre l’écran de mon téléviseur.

 

Gjarpërin­jtë Mos më frikë­so Me gjarpërin­jtë e tu

Të sek­sit mashkull,
Unë e kam fshe­hur një flaut,
Melo­dia e tij
Do t’i bëjë ata
Të val­lë­zo­jnë rreth meje.

Mos më frikëso
Me gjarpërin­jtë e tu
Të sek­sit femër,
Unë e kam ruajtur
Gjith­n­jë për vete
Një shteg sekret
Të shpë­toj prej tyre.

Les ser­pents

Ne me fais pas peur
Avec tes serpents
De sexe masculin,
Moi, j’ai caché une flûte
Quelque part, sa mélodie
Les fera danser autour de moi.

Ne me fais pas peur
Avec tes serpents
De sexe féminin
Moi, j’ai gardé
Par dev­ers moi
Un sen­tier secret
Par où leur échapper.

Qefi­ni

Kur më mungon ti
Pështillem me çarçafë
Të bardhë
Që nata mos më duket aq e zezë

Të nesër­men
Më zihet fryma

Le suaire

Quand tu n’es pas là
Je m’enroule dans un drap
Blanc
Pour que la nuit
Soit moins noire

Le lende­main
J’ai du mal à respirer.

 

Kur shem­bet miti i besueshmërisë

Kur shembet
Miti i besueshmërisë,
Toka drid­het më shumë
Se nga tërmetet,
Por bien vetëm
Tavanet.

Ani!
Mund të shohësh përsëri qiej.

Quand s’écroule
Le mythe de la confiance

Quand s’écroule
Le mythe de la confiance,
La terre trem­ble pire
Que sous l’effet d’un séisme,
Mais seuls tombent
Les plafonds.
Qu’importe ! on peut ainsi
A nouveau
Regarder les cieux.

 

image_pdfimage_print